Page 19 - Gerhemder bülten 3

YAŞLILIK VE SARKOPENİ

Yunanca bir terim olan sarkopeni, “sarx (kas)” ve “penia (kayıp)” kelime-
lerinin birleşiminden oluşur. İlk olarak 1988 de Rosenberg tarafından
tanımlanmış olan sarkopeni; kas kütlesi, kas kuvveti ve fonksiyonunda
yaygın ve ilerleyici kayıp olarak ifade edilmektedir (1,2).
Avrupa Birliği Geriatri Derneği (European Union Geriatric Medici-
ne Society = EUGMS)’ nin 2009 yılında sarkopeni tanı kriterlerini
belirlemek amacıyla, Yaşlılarda Sarkopeni Çalışma Grubu (European
Working Group on Sarcopenia in Older People = EWGSOP) oluştur-
muş ve sarkopeniyi; fiziksel harekette kısıtlılık, düşük yaşam kalitesi
Özel Dal Hemşiresi ve ölüm gibi olumsuz sonuçların görülme riskini artıran, iskelet kası
Pınar GÜRÜN kütlesi ile kuvvetinde ilerleyici ve yaygın kayıp ile karakterize bir
Hacettepe Üniversitesi sendrom şeklinde yeniden tanımlanmıştır (3,4). Yine aynı çalışma
Geriatri Bilim Dalı grubu (EWGSOP2) tarafından, son yıllardaki çalışmalar incelene-
rek sarkopeni tanımına, yaşlı bireylerde yaygın olarak görülen fakat
yaşamın erken dönemlerinde de ortaya çıkabilen kas hastalığı ifadesi eklenerek tanım güncellenmiştir (5).
Sarkopeni gelişiminde birçok neden vardır. Yaşlanma sürecinin kendisi, düşük doğum ağırlığı, immobilite/ se-
danter yaşam, uzamış yatak istirahati, kronik hastalıklar, fiziksel aktivite azlığı, yaşam tarzı alışkanlıkları, kro-
nik inflamasyon, çok sayıda ilaç kullanımı, yalnız yaşıyor olmak, huzurevinde ya da hastanede kalıyor olmak,
sosyal izolasyon, yetersiz gıda alımı, protein alımının azalması, düşük D vitamini düzeyi, sigara ve alkol kul-
lanımı, emilim bozukluğu, gastrointestinal hastalıklar, tiroid fonksiyonundaki bozulmalar, demans, malignite
gibi hastalık durumlarının ve kullanılan ilaçların diyare, konstipasyon, kusma gibi yan etkilerinin de sarkopeni
riskini artırdığı bilinmektedir (3,6,7,8,9).
Sarkopeni; primer veya sekonder sarkopeni olarak ikiye ayrılmaktadır. Primer sarkopeni, altta yatan herhangi
bir komorbiditenin yokluğunda yaşlanma sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkan kas kütlesi kaybıdır. Sekon-
der sarkopeni (hastalık ilişkili sarkopeni) kas fonksiyonunu gözetmeksizin kas kütle kaybına odaklanmaktadır
(3). Bu hastalıklar arasında başlıca kanser, kronik obstruktif akciğer hastalıkları, kardiyovasküler hastalıklar,
kronik romatizmal hastalıklar, nörolojik hastalıklar yer almaktadır (Tablo 1) (3,10).
Tablo1. Sarkopeni Kategorileri

Yetersiz beslenmeden kaynaklanan enerji ve/veya protein

19