Page 12 - Gerhemder bülten 3

Düşme Risk Faktörleri

Düşme ve düşmeye bağlı yaralanmaların önlenmesi için düşme risk faktörlerinin belirlenmesi
ve değerlendirilmesi, etkili müdahalelerin uygulanması gerekmektedir. DSÖ’ne göre, yaşlılarda
düşme risk faktörleri; biyolojik risk faktörleri, davranışsal risk faktörleri, çevresel risk faktörleri ve
sosyoekonomik risk faktörleri olarak dört başlık kapsamında ele alınmıştır:
• Biyolojik risk faktörleri; Yaş (75 yaşın üzerinde olma), cinsiyet (kadın cinsiyet), ırk (siyah ırk),
kronik hastalıklar (parkinson, artrit, osteoporoz vb.), fiziksel, bilişsel ve duyuşsal kapasitede
azalma.
• Davranışsal risk faktörleri; Birden fazla ilaç kullanma, çok fazla alkol kullanma, uygun olma-
yan ayakkabı kullanımı.
• Çevresel risk faktörleri; Bina dizaynının kötü olması, kaygan zeminler ve merdivenler, kaldı-

rımlar, kolay katlanarak kişinin takılıp düşmesine sebep olabilen kilimler/halılar, aydınlatma-
nın yetersiz olması
• Sosyoekonomik risk faktörleri; Gelir seviyesi ve eğitim düzeyinin düşük olması, sağlık ve sos-
yal hizmetlere erişimin sınırlı olması.
Düşme nedeniyle hastaneye başvuran ve daha önce tekrar eden düşme öyküleri bulunan yaşlı ki-
şilere çok faktörlü düşme risk değerlendirmesi önerilmektedir. Düşmenin ne zaman, nerede, nasıl
meydana geldiğine ilişkin sorular sorularak düşme öyküsü belirlenmelidir. Yürüme, denge ve kas
gücü, görme, bilişsel fonksiyonları değerlendirilmelidir. Yaşlı bireylerin düşme korkuları, üriner
inkontinans ve osteoporoz riski belirlenmelidir. Düşmeye sebep olabilecek riskli ilaç kullanımı ve
çevresel tehditler değerlendirilmelidir.

Düşmelerin Önlenmesine Yönelik Müdahaleler
Düşmelerin önlenmesine yönelik müdahaleler egzersiz, düzenli sağlık kontrolleri, bilinçli ilaç kul-
lanımı, göz muayenesinin yapılması, koruyucu ekipmanların kullanımı, ev ve çevre düzeni ve eği-
tim başlıkları altında ele alınmaktadır.

1.Egzersiz
- Düşme riski olan tüm yaşlı bireylere, denge, kas gücü ve dayanıklılığın arttırılmasına yönelik
egzersiz programları önerilmelidir.
- Egzersiz programları, geçmiş sağlık hikayesi, fiziksel kapasite dikkate alınarak bireysel olarak
planlanmalı ve profesyonel kişiler eşliğinde uygulanmalıdır.
- Yürüme bozukluğu olan bireylere, baston ve yürüteç gibi yardımcı cihaz kullanımı önerilmelidir.
2. Düzenli sağlık kontrolleri
- Düşme riski yüksek olan ve düşme hikayesi bulunan yaşlı bireylere düzenli sağlık kontrollerini
yaptırmaları önerilmelidir.
- Kontroller kapsamında bireylerin kan basıncı ve kan şekeri takibi, kemik ve kas fonksiyonlarının
değerlendirilmesi yapılmalıdır.
- Bireyler, parkinson, osteoartrit, demans, depresyon gibi düşmme riskini arttıran durumlar açı-
sından takip edilmelidir.

12