Page 8 - Gerhemder Bülten Sayı 1 Mayıs 203

yetişkinlerin birçok afet/acil durum sırasında daha fazla hastalık ve ölüm riskine maruz kal-
dıklarını göstermiştir (CDC; 2012). Afet/acil durumlarda çevresel koşullar ve salgın hastalık
durumları kronik hastalığa sahip yaşlı bireylerin sağlık durumlarını kötüleştirebilmekte ve ha-
yatlarını tehdit edebilmektedir. Afet riskleri altında diğer bireylere göre daha savunmasız ve
kırılgan olan yaşlı bireyler, acil durum ve afetlerde hazırlık, afetler sırasındaki müdahale ve afet
sonrası yardım mekanizmalarında sağlığın ve yaşamın sürdürülebilirliği yönünden dezavan-

tajlı gruplardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır (Çakır Ö., Aydoğmuş Atalay G.; 2020).
Afet/acil durumların, 2001 ile 2019 yılları arasında, Avrupa bölgesinde tahminen 130 milyon
insanı etkilediği; 90 milyondan fazla insanının yaralanmasına ve yaklaşık 674.000 insanın evsiz
kalmasına neden olduğu belirtilmiştir. Genel olarak yaşlı erkekler ve kadınların afet risk azalt-
ma stratejilerinde ve acil durum müdahalelerinde ihmal edildiği bildirilmektedir (UNECE,
2020).

Dünyada yaşanan COVID-19 pandemisinde yaşlı kişilerin savunmasız olduğu durumlar; ağır
hastalık ve ölüm; temel hizmetlere, test ve tedaviye erişimde zorluk yaşama; yaşlı ayrımcılığına

maruz kalma ve karantina dönemlerinde izolasyon ve yalnızlık nedeniyle stres ve endişe yaşa-
mak şeklinde vurgulanmıştır (UNECE, 2020). Genel olarak afet/acil durumlara bağlı yaşlıların
etkilenimlerinin daha fazla olduğu ve yaşlı bireylerin sağlık hizmetinden yararlanma ve tıbbi
yardım alma, ilaca ulaşma, var olan bir kronik hastalığın yönetimi, beslenme ve diyet uygu-
lamalarının sürdürülebilirliği, sağlıklı barınma ve sağlıklı su ve besine ulaşma gibi pek çok
sorunun yanısıra yer değiştirme, yakınlarının kaybı ve yaşanan sosyal izolasyona bağlı mevcut
sağlık durumlarının daha kötüye gitmesine ve semptomların daha ağırlaşmasına neden olduğu
bilinmektedir.
Birden fazla kronik sağlık durumu, sosyal ve ekonomik kısıtlamaların tümü yaşlı bireylerin acil
durumlara hazırlanma, müdahale etme ve uyum sağlama becerilerinin yanısıra hayati destek
sistemlerini de bozabilmektedir (CDC; 2012).

Yaşlı bireylerin afet/acil durumlarla ilgili yaşadıkları tüm zorluklar dikkate alındığında afe-
tin hazırlık, risk azaltma, acil durum müdahalesi ve iyileştirme süreçlerinde gereksinimlerinin
karşılanmasını sağlamak için;

• Hazırlık planlarının ve afet risk azaltma stratejilerinin geliştirilmesinde yaşlıları dahil etmek,
• Ulusal ve bölgesel sivil koruma mekanizmalarında ve operasyonlarında yaşlıları öne
çıkarmak,
• Yardım çabalarında yaşlı kişilerin ihtiyaçlarını ve haklarını ele almak,
• Yaşlıları acil durum krizlerinden kaynaklanan sosyal ve ekonomik stresten korumak için

mali destek ve genişletilmiş sosyal koruma önlemleri sağlamak,
• Yaşlıları normal sosyal ve ekonomik yaşam döngülerine yeniden entegre etmek için özel
önlemler tasarlayarak, “daha iyiyi yeniden inşa etmeye” yönelik kurtarma stratejileri ve
eylemleri geliştirmek,
• Acil duruma hazırlık, yardım ve kurtarma stratejileri için bilgi sağlamak üzere yaşa göre ay-
rıştırılmış verilerin toplanmasını, analiz edilmesini ve yayılmasını teşvik etmek gibi stratejile-

8