Page 3 - Gerhemder Bülten Sayı 1 Mayıs 203

Geriatri /Gerontoloji Hemşireliği ve Geriatri
Hemşireliği Derneği (GERHEMDER)

Yaşlanma evrensel bir olgudur ve ortalama yaşam süresi arttık-
ça dünyadaki yaşlı insan nüfusu da artmaktadır. Doğurganlık
oranlarının düşmesi ve sağlık alanındaki ilerlemeler ile insanla-
rın eskisinden daha uzun yaşarması sonucu çeşitli toplumlar-
daki yaş yapıları kökten değişmektedir. Dünyadaki 60 yaş üstü
insanların 2015’te 900 milyon olan nüfusunun 2050’de yakla-
şık iki katına çıkması ve yaşlı nüfusunun iki milyar olması
beklenmektedir. Japonya, İtalya ve İspanya gibi birçok ül-
kede önümüzdeki 20 yılda nüfusun yaklaşık %30-40’ını 65
yaş üstü insanların oluşturacağı öngörülmektedir.
Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de yaşlı nüfus artmıştır.
Ülkemizde 2014 yılında yaşlı nüfusun toplam nüfus için-
deki oranı %8,0 iken, 2019 yılında %9,1’e yükselmiştir. Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı nüfus
oranının 2023 yılında %10,2, 2030 yılında %12,9, 2040 yılında %16,3 olacağı öngörülmektedir.
Yaşlı nüfustaki artış göz önünde alındığında, hemşirelik bakımının alıcılarının da çoğunluğunun
yaşlı bireyler olacağı, gelecekte de hemşirelerin ağırlıklı olarak yaşlı bireylerle çalışacakları öngö-
rülmektedir. Halen hemen hemen tüm toplumlarda sağlık hizmetlerinin önde gelen kullanıcıları
yaşlı bireylerdir. Yaşlılıkta meydana gelen değişimler, kronik hastalıklar ile yaşayan birey sayısının
artması gibi nedenler ile hastaneye yatan bireylerin büyük kısmını yaşlı bireyler oluşturmaktadır.
Yaşlı yetişkinlerin yaşadığı akut ve kronik sağlık sorunları, yaşamın son döneminde olmanın ge-
tirdiği koşulların özgünlüğü nedeniyle hemşireler, hastalıkları önleme ve sağlığı geliştirme, pozitif
yaşlanmayı teşvik etme ve bireyi ve aileyi yaşlılığın getirdiği değişimlerin etkileriyle mücadelede
destekleme ve gerektiğinde yaşam sonu karar vermede yardımcı olma konusunda kilit konum-
lardadır. Bu bağlamda, hemşirelerin gerek eğitim programlarının geliştirilmesi, gerekse örgütlen-
me bakımından toplumun değişen sağlık bakım gereksinimine yanıt vermesi, temel hemşirelik ve
mezuniyet sonrası eğitimler ile yaşlı bireylere bakım verme yeterliliklerinin geliştirilmesi mesleki
ve akademik bir sorumluluktur. Yaşlı bireylerin sağlık bakım gereksinimlerinin karşılanmasında
geriatri ve gerontoloji hemşireliği anahtar bir roldedir. Hemşireler, gerontoloji hemşireliğini bir
uzmanlık alanı olarak tanımalı ve uygulamalarına rehberlik etmek için bu uzmanlık alanındaki
bilimi kullanmalıdır.
Geriatri hemşireliği, yaşlı yetişkin hastaların sağlığını iyileştirmek ve sürdürmekle ilgilenen hem-
şirelik alanıdır. Bu alandaki hemşirelerin, yaşlı erişkin hastalara nasıl bakılacağını ve onların özel
sağlık gereksinimlerini anlamayı, sağlık durumdaki değişimleri yönetme mücadelelerinde nasıl
destekleneceğini öğreten özel bir eğitimden geçmeleri gerekir.
Gerontoloji, yaşlı insanların sağlık sorunlarına ve bu kapsamdaki sağlık bakımına odaklanan bir
uzmanlık alanı olan Geriatriden farklıdır ve yaşlanmanın sosyal, kültürel, psikolojik, bilişsel ve
biyolojik yönlerinin incelenmesi olarak tanımlanmaktadır. Gerontoloji hemşireliği uzmanlığı ise,
yaşlı bireylere yönelik hemşireliğin hastalıktan çok hastalıkların ve yaşlanma sürecinin insanları
nasıl etkilediğine, bunu etkileyen etmenleri tanımaya ve yönetmeye, sağlık ve zindeliğe odaklan-
maktadır. Gerontoloji hemşireleri, sağlıklı yaşlanmayı, optimal işleyişi ve yaşam kalitesini destek-

3