Page 10 - Gerhemder Bülten Sayı 1 Mayıs 203

KRONİK HASTALIKLI DEPREMZEDE OLMAK

Elli binden fazla ölü, çok sayıda yaralı ve ekstremite kaybına yol
açan, 6 Şubat 2023 tarihli merkez üsleri sırasıyla Kahramanma-
raş’ın Pazarcık ve Ekinözü ilçeleri olan, 7,8 Mw (± 0,1) ve 7,5
Mw büyüklüklerindeki iki deprem ile ülkemiz büyük bir yıkım
yaşamıştır. Bu büyük yıkımın ardından tüm yaş gruplarındaki
bireyler hayatlarına devam etmeye çalışmaktadır. Kuşkusuz
tüm bu yaş grupları içinde farklı hastalıklara sahip pek çok
birey bulunmaktadır.

Dünyada ve ülkemizde en sık görülen, en fazla ölüme ve yeti
kaybına neden olan bulaşıcı olmayan hastalıkların başında,
obezite, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet
ve akciğer hastalıkları yer almaktadır. Ülkemizde hipertansi-
yon prevalansı, 60-70 yaş grubunda %70; 70-79 yaş grubunda %76; 80 yaş ve üzerinde %79,7, obe-
zite prevalansı %30,3, KOAH prevalansı %19.2 ve diyabet prevalansı ise TURDEP-II’ye göre Türk
erişkin toplumunda %13.7’dir. Ülkemizdeki kronik hastalıkların görülme sıklığı ve 2022 yılında
yaşlı nüfusun %9,9’a yükseldiği göz önüne alındığında deprem bölgelerinde kronik hastalık yöne-
timinin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Depremi yaşamak, ardından gelen kayıplar,
yıkımın gün geçtikçe büyüklüğünün ortaya çıkması gibi devam eden negatif süreçler sistemimizin
önemli bir parçası olan, iç dengemizi korumamıza yarayan stres mekanizmasını sürekli devrede
tutmaktadır.

İç dengemize (Homeostaza) yönelik olan bu
tehditler stresörler olarak adlandırılmaktadır.
Stresörler, içsel ve dışsal faktörler tarafından
değiştirilen çeşitli fiziksel, psikolojik, kimyasal
veya bulaşıcı pek çok nedeni içermektedir. Bu
mekanizma, stresli durumlarda fizyolojik ve
davranışsal tepkilerden oluşan karmaşık bir re-
pertuarı harekete geçerek, zorlanan vücut den-

gesini yeniden kurmayı amaçlayan adaptif stres
tepkisini oluşturmaktadır. Hipotalamik-hi-
pofiz-adrenal eksen, otonom sinir sisteminin
merkezi ve periferik bileşenler, stres sisteminin
hayati işlevlerini yerine getiren iki ana sütunu
oluşturmaktadır. Bu sistemlerin akut stres için
hayati faydaları olsa da; kronik stres durumla-
rında, homeostaza yönelik uzun süreli bir teh-
dit oluşturarak ve hem kalıcı stresörün hem de

adaptif yanıtın zararlı bir şekilde uzamasının
neden olduğu çeşitli komplikasyonlarla aşamalı

10