Page 17 - Gergemder Bülten Sayı 2

ve bir hastalığın nedenini belirleme ve ardından hastalığı ortadan kaldırmak veya hafifletmek
için kanıta dayalı bir dozda kullanma ilkelerini takip eder. Bu nedenle, yapılandırılmış egzer-
siz reçetesi, iyi bir değerlendirme sürecinden geçirilerek amaçlanan sonuca (örneğin, birincil
önleme, zindelik veya fonksiyonel durumda iyileşme veya hastalık tedavisi) dayanmalı ve di-
ğer farmakolojik ya da farmakolojik olmayan tedaviler gibi bireyselleştirilmeli, ayarlanmalı ve
kontrol edilmelidir. Buna ek olarak, diğer terapötik ajanlarla uyumlu olarak, egzersiz ilaç gibi
doz-yanıt etkisi gösterir ve sağlık durumuna veya tıbbi duruma uygun olarak farklı modalite-

ler, yüklenmeler ve/veya yoğunluklar kullanılarak bireyselleştirilmelidir. Günümüzde etkili bir
ilaç tedavisinin mevcut olmadığı (sarkopeni veya demans gibi), egzersizin önleme ve tedavide
birincil rol oynayabileceği yaşlı kişilerin yaşamını olumsuz etkileyen durumlar için de egzersiz
birinci seçenek olarak kullanılmaktadır (3).

Egzersizin genel olarak reçetelendirilmesinde ise en yaygın olarak karşımıza çıkan Dünya Sağ-
lık Örgütü’nün ‘Sağlık için Fiziksel Aktivite Küresel Önerileri’ kapsamında açıkladığı üzere,
yaşlı bireylerin 150 dakika orta veya 75 dakika şiddetli yoğunlukta aerobik aktivite ve iki veya
daha fazla gün kas güçlendirici aktivite (yani kuvvet/direnç antrenmanı) yapmaları gerektiğidir
(8). ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı (Health and Human Services), denge eğitiminin
yanı sıra kas güçlendirme (haftada en az 2 gün) ve en az 3 ila 5 ay boyunca seans başına 30 ila

45 dakika süreyle haftada 3 veya daha fazla kez gerçekleştirilen en az orta yoğunlukta aerobik
aktiviteleri içeren çok bileşenli egzersiz eğitiminin, kırılganlığı olan yaşlı bireylerde fonksiyo-
nel yeteneği artırmak için etkili olduğunu öne sürmektedir (9). Ancak mevcut kılavuzlar bu
önerilerde bulunmasına rağmen, özellikle yaşlı bireylerde bu öneriler başka ülkelerde de ülke-
miz gibi nadiren yerine getirilebilmektedir (3).

Egzersizin yaşlı bireyin hayatına adapte edilmesi ve günlük rutin haline getirilmesi gibi yapıl-
ması gereken önemli hamleler bulunmaktadır. Yaşlı bireylerde, sosyal etkiler, bireyi destekleme
ve birey için değişimi yönetmede yardım motivasyonu sağlayacak unsurları tanımlamaktadır

ve bu unsurları kullanarak egzersiz katılımının artırılması gerekmektedir (10). Ayrıca, yaşlı
bireyleri egzersiz yapmaktan alıkoyabilecek engelleri inceleyerek ve bu engellerin üstesinden
gelmek için stratejiler önerilmesi gerekmektedir.
Örnek vermek gerekirse yaşlı birey için;
Ailenin içindeki akranlardan ya da küçüklerden destek almak,
• Bebekler ya da küçük çocuklarla yürüyüş, vücut aktiviteleri içeren aktiviteler
• Okul çağı çocuklarda yürüyüş, ya da sportif oyunlar, yüzme, video oyunlar
• Gençler ve yetişkinlerde ilgi çekici spor aktiviteleri ve bahçe işleri
• Akranlarla sosyal etkileşimi artırmak ve yürüyüş gibi egzersiz aktivitelerini sosyal hale
getirmek.
Egzersizi eğlenceli hale getirmek,

Egzersizi bireyin gününe uydurmak,
Egzersizi bir sosyal aktiviteye dönüştürmek,
Egzersizle elde edilen ilerlemeyi kaydetmek,

17